RPG là game gì? Toàn bộ kiến thức bạn cần biết về thể loại nhập vai (RPG Games)

 

Nếu bạn từng nghe bạn bè nói về “game nhập vai”, “JRPG”, hay “Action RPG” mà vẫn chưa hiểu rõ RPG là gì, bài viết này sẽ giúp bạn nắm vững mọi khái niệm — từ nguồn gốc, phân loại cho đến xu hướng game RPG trong thế giới game gần đây. 

Đây cũng là phần mở đầu trong chuỗi bài viết chuyên sâu của VietRPG – nơi tổng hợp thông tin, hướng dẫn và phân tích chuyên biệt về RPG Games: một thể loại games độc đáo, giàu cảm xúc và được yêu thích trên khắp thế giới.

Game RPG là gì?

RPG là viết tắt của cụm từ Role-Playing Game, nghĩa là trò chơi nhập vai.
Trong game RPG, người chơi hóa thân vào một nhân vật hoặc nhóm nhân vật, tham gia vào một câu chuyện, thế giới hoặc hành trình phát triển cá nhân, thông qua các yếu tố như:

• Hệ thống chỉ số (Stats): máu, sức mạnh, phòng thủ, tốc độ, ma lực...

• Lên cấp (Level Up): càng chiến đấu hoặc làm nhiệm vụ, nhân vật càng mạnh.

• Cốt truyện có chiều sâu, đôi khi có nhiều nhánh hoặc kết cục khác nhau.

• Tương tác & lựa chọn: đối thoại, hành động và quyết định của người chơi ảnh hưởng đến thế giới game.

Nói cách khác, RPG là thể loại đặt bạn vào vai “ai đó” trong một thế giới tưởng tượng, cho phép bạn phát triển nhân vật theo cách riêng – chiến đấu, lựa chọn và khám phá.

Nguồn gốc của RPG

Thể loại RPG xuất phát từ game bàn giấy (tabletop) như Dungeons & Dragons vào thập niên 1970, nơi người chơi nhập vai và xây dựng nhân vật thông qua xúc xắc và trí tưởng tượng.

Sau đó, ý tưởng này được các lập trình viên Nhật Bản và phương Tây đưa lên máy tính và console, mở đường cho những huyền thoại như:

• Final Fantasy (Nhật Bản – JRPG)

• Baldur’s Gate, Fallout, The Elder Scrolls (phương Tây – WRPG)

ARPG là gì – Khi tốc độ gặp chiều sâu

Nếu nói JRPG là linh hồn cảm xúc, CRPG là trí tuệ và lựa chọn, thì Diablo chính là nơi RPG trở thành bản năng — nhanh, mạnh, và gây nghiện.

Từ khi ra mắt năm 1996, Diablo của Blizzard North đã tạo nên một thể loại riêng biệt đến mức giới game thủ gọi luôn bằng tên nó: “Diablo-like” hay “ARPG – Action Role-Playing Game.”

Bạn muốn xây nhà? Viết bài về RPG nhưng không nhắc tới Diablo....

ARPG (Action RPG) là nhánh của thể loại nhập vai, nơi yếu tố hành động theo thời gian thực trở thành trung tâm.
Người chơi không chỉ chọn lựa trong menu hay ra lệnh theo lượt, mà trực tiếp điều khiển nhân vật tấn công, né tránh, và ra chiêu bằng kỹ năng.
Điều đó khiến mỗi trận chiến trong ARPG trở thành sự kết hợp giữa chiến lược và phản xạ, thay vì chỉ là bài toán con số.

Nếu CRPG là cuộc đối thoại chậm rãi, thì ARPG là bản giao hưởng của tốc độ, ánh sáng và máu lửa.

“Nhập Vai” – Khi người chơi trở thành một phần của thế giới

Khái niệm “nhập vai” trong game không chỉ đơn giản là điều khiển một nhân vật – mà là trở thành nhân vật đó, sống trong thế giới của họ, đưa ra lựa chọn và cảm nhận hậu quả của từng hành động. Ở cấp độ sâu hơn, nhập vai là sự chuyển giao quyền tự do sáng tạo từ nhà phát triển sang người chơi, nơi bạn không chỉ “chơi game”, mà viết nên câu chuyện của chính mình.

Ở giai đoạn đầu của thể loại RPG, có thể thấy sự phân chia rõ rệt giữa hai trường phái nhập vai ở hai rìa trái đất. 

Với các nhà làm game Nhật Bản, cốt truyện hầu hết sẽ khá dài hơi, tuyến tính, và bạn sẽ nhập vai vào một nhân vật về cơ bản có tên tuổi, tạo hình sẵn. Trong Final Fantasy VII, bạn trở thành Cloud Strife – người lính lạc lối giữa chiến tranh và ký ức. Trong một số game JRPG khác nhân vật của bạn sẽ "câm lặng" (Không có thoại, hoặc lồng tiếng) 

Đối với các nhà phát triển phương Tây, ngay từ những phiên bản đầu tiên của Elder Scroll hay Baldur's Gate - Việc tạo nhân vật, bối cảnh xuất thân, ngoại hình đã được trao cho người chơi. Người chơi thường được trao toàn quyền xây dựng nhân vật: đặt tên, chọn ngoại hình, định hình kỹ năng và hướng phát triển. Bạn có thể là một chiến binh, pháp sư, hay kẻ lữ hành vô danh — một tờ giấy trắng trong thế giới rộng lớn. Những trò chơi như Elder Scrolls V: Skyrim hay Baldur’s Gate 3 kế thừa tinh thần ấy, cho phép mỗi người viết lại huyền thoại riêng.

Những hình ảnh đầu tiên của Baldur's Gate - Phát hành năm 1998

Trong The Witcher, bạn là Geralt xứ Rivia, kẻ săn quái vật bị giằng xé giữa định mệnh và nhân tính.
Ở đó, “nhập vai” không còn nằm ở việc tùy chỉnh ngoại hình hay kỹ năng, mà là đồng cảm và hòa mình vào câu chuyện – hiểu cách nhân vật nhìn thế giới, và sống trọn với hành trình của họ.

Và kỳ lạ thay, dù thế giới game ngày càng chi tiết và cốt truyện ngày càng phức tạp, vẫn có một sức hút khó cưỡng từ những nhân vật vô danh, không lời thoại – những “Chosen Undead”, “Tarnished”, hay “The Hunter” trong Dark Souls và Bloodborne.

Chính sự im lặng ấy khiến người chơi hoàn toàn trở thành họ — không còn ranh giới giữa nhân vật và bản thân, chỉ còn lại hành trình, thử thách, và sự trưởng thành lặng lẽ.

Vì thế, “nhập vai” không chỉ là một cơ chế gameplay, mà là một trải nghiệm độc đáo – nơi mỗi lựa chọn, mỗi thất bại, mỗi chiến thắng đều mang bóng dáng của chính chúng ta trong đời thực.

Đã có bao nhiêu lần chơi lại Baldur's Gate 3 mà bạn vẫn giữ nguyên quyết định của mình?

Các thể loại RPG phổ biến hiện nay

Loại RPG	Đặc điểm chính	Ví dụ tiêu biểu
JRPG (Japanese RPG)	Cốt truyện tuyến tính, các nhân vật được "phân loại" (stereotype) khá rõ ràng, hệ thống chiến đấu theo lượt.	Dòng Final Fantasy XII  (Tới bản thứ 13), Persona 5, Dragon Quest XI
WRPG (Western RPG)	Tự do lựa chọn, nhiều kết thúc, tập trung vào hội thoại, thường rẽ nhánh câu chuyện theo các hướng khác nhau	The Witcher 3, Fallout: New Vegas, Skyrim
Action RPG	Chiến đấu thời gian thực (Loại bỏ lượt đi) Khởi nguồn với Diablo, với góc nhìn từ trên xuống tương tự như CRPG. Sau đó kết hợp với thể loại hành động (Có thể ở góc nhìn thứ 3, Hoặc thứ nhất)	Diablo series, Path of Exile, Bloodborne, Elden Ring, Cyberpunk 2077
Tactical RPG	Lối chơi theo lượt trên bản đồ chiến thuật (Chia theo ô) đòi hỏi tính toán về các đơn vị quân.	Fire Emblem: Three Houses, XCOM 2, Triangle Strategy, Final Fantasy Tactic
CRPG	Tập trung chi tiết vào quyết định, hội thoại, xây dựng nhân vật	Baldur's Gate 3, Disco Elysium
MMORPG (Online RPG)	Game nhập vai trực tuyến nhiều người, có thế giới mở rộng lớn.	Final Fantasy XIV, World of Warcraft, Black Desert Online

Dragon Quest  - Một JRPG nổi tiếng không kém Final Fantasy, được biết đến ở Việt Nam qua spin-off "Dấu Ấn Rồng Thiên"

 

Vì sao RPG luôn hấp dẫn người chơi?

1. Đắm chìm vào một cuộc phiêu lưu: Bạn được làm “ai đó khác” – một anh hùng, pháp sư hay một kẻ "vô danh, sức mạnh cấp thấp" trở thành Chúa Tể/ Thần. 

2. Cốt truyện có chiều sâu: Mỗi hành trình là một câu chuyện giàu cảm xúc, khiến người chơi gắn bó.

3. Lựa chọn có hậu quả: Hành động và lời nói của bạn ảnh hưởng trực tiếp đến thế giới game.

4. Thế giới mở & khám phá: Game RPG thường có bản đồ rộng lớn, nhiều bí mật và nhiệm vụ phụ.

5. Giá trị chơi lại cao: Mỗi lựa chọn khác nhau có thể mở ra kết thúc mới.

Điều khiến RPG trở thành thể loại game có sức sống bền bỉ nhất suốt hàng thập kỷ, không phải là đồ họa, không phải là hệ thống chiến đấu, mà chính là hành trình phát triển nhân vật – nơi người chơi bắt đầu như một kẻ vô danh, yếu ớt và lạc lõng, rồi từng bước trở thành biểu tượng thay đổi cả thế giới.

Trong Dark Souls, bạn chỉ là một “Undead” nhỏ bé, nhưng qua từng lần ngã xuống và đứng dậy, bạn trở thành ánh lửa cuối cùng giữ cho thế giới không tàn.

Trong Elden Ring, bạn là “Tarnished” – kẻ bị ruồng bỏ, không ai nhớ đến – nhưng hành trình của bạn có thể kết thúc bằng việc thống nhất cõi Lands Between và định hình vận mệnh của cả vũ trụ Elden Ring - trở thành "Elden Lord"

Chính quá trình vượt qua giới hạn bản thân, tích lũy sức mạnh, học hỏi qua thất bại, và chứng kiến nhân vật phản chiếu sự trưởng thành của chính mình, đã khiến RPG vượt lên khỏi khuôn khổ trò chơi — trở thành một tấm gương của hành trình con người.

Không phải cứ cuối game là sẽ được như thế này đâu, một số cảnh chỉ xuất hiện trong "trailer"

Trong mỗi cú ngã, mỗi lần lên cấp, mỗi kỹ năng mới mở ra, người chơi cảm nhận rõ sự trưởng thành không chỉ của nhân vật, mà của chính mình.
Và đó chính là lý do sâu xa khiến chúng ta luôn quay trở lại với RPG — để được sống một hành trình trọn vẹn, nơi ý chí có thể đổi số phận.

Kết luận – RPG: Hành trình của con người trong thế giới ảo

Hiện tại, thể loại RPG đã được kết hợp với khá nhiều thể loại khác nhau.

RPG trong thế giới game 2025

Đến nay, RPG không chỉ là một thể loại mà là xương sống của ngành game, ảnh hưởng đến hàng loạt dòng game khác như: hành động (Action RPG), chiến thuật (Tactical RPG), sinh tồn (Survival RPG), và thậm chí cả game mô phỏng.

Vâng, bạn hoàn toàn có thể nhập vai "Cá Mập" và phát triển theo các hướng khác nhau

Từ những trò chơi bàn giấy đầy tưởng tượng cho đến những siêu phẩm hiện đại như Elden Ring hay The Witcher 3, thể loại RPG luôn giữ được linh hồn nguyên bản của nó: hành trình phát triển, lựa chọn và tự định nghĩa bản thân.

Không quan trọng bạn là ai trong game — một chiến binh, một pháp sư, hay chỉ là kẻ vô danh lạc bước — điều khiến RPG vượt thời gian chính là cảm giác trở thành một phần của thế giới đó, và chứng kiến sự trưởng thành của chính mình qua nhân vật.

Dù ở dạng JRPG tuyến tính, Action RPG khốc liệt, hay CRPG đầy lựa chọn triết học, thể loại này luôn mang đến thứ mà không game nào khác có thể thay thế: sự phản chiếu của con người trong hành trình tìm ý nghĩa sống.

RPG không chỉ là thể loại — nó là trải nghiệm về bản chất của sự sống, của khát vọng vươn lên, và của ý chí vượt qua số phận.

Trong những bài tiếp theo của VietRPG, chúng ta sẽ cùng đi sâu hơn vào từng nhánh:

Những JRPG kinh điển và câu chuyện cảm xúc đậm chất Nhật Bản.

CRPG – nơi triết lý và lựa chọn làm nên linh hồn nhập vai.

Action RPG – khi chiến đấu trở thành cách kể chuyện mạnh mẽ nhất.

👉 Hãy cùng VietRPG khám phá tiếp thế giới này – nơi mỗi hành trình nhập vai là một tấm gương phản chiếu chính con người thật của bạn.