PlayStation 1

PlayStation 1 – Hệ máy đã khai sinh đế chế PlayStation và thay đổi lịch sử game

PlayStation 1 (PS1), ra mắt năm 1994, không chỉ là hệ máy đầu tiên của Sony mà còn là một trong những nền tảng quan trọng nhất từng xuất hiện trong ngành công nghiệp game. Đây là chiếc máy đã đưa game 3D trở thành chuẩn mực, biến Sony từ một kẻ ngoại đạo thành một thế lực dẫn đầu, và tạo ra nhiều series kinh điển vẫn còn sống mãi đến ngày nay.

PS1 không chỉ bán chạy hơn 100 triệu máy trên toàn cầu, mà còn tạo ra một thế hệ game thủ mới – thế hệ lớn lên cùng Crash Bandicoot, Resident Evil, Final Fantasy VII hay Metal Gear Solid. Đối với game thủ Việt Nam, đây còn là hệ máy gắn với những tiệm game thẻ huyền thoại, những chiếc đĩa lậu rẻ tiền, và vô số ký ức tuổi thơ.

1. Bối cảnh ra đời – cú bắt tay hụt với Nintendo tạo ra “huyền thoại” PlayStation

Ít ai biết rằng PlayStation ban đầu vốn là dự án hợp tác giữa Sony và Nintendo để tạo ra một hệ máy Super Nintendo dùng đĩa CD. Nhưng sau mâu thuẫn liên quan đến bản quyền và quyền kiểm soát, Nintendo bất ngờ hủy hợp đồng.

Sony quyết định không bỏ cuộc.

Thay vì giải tán dự án, họ biến phần cứng đang phát triển thành một hệ máy độc lập. Quyết định liều lĩnh này đã thay đổi toàn bộ ngành công nghiệp console. Ngày 3/12/1994, PlayStation chính thức ra mắt tại Nhật Bản – và từ đó mở ra một kỷ nguyên mới.

---

2. Thiết kế và phần cứng – đơn giản nhưng mang tính cách mạng

Dù nhìn qua PS1 không có vẻ “khủng”, nhưng nó sở hữu nhiều công nghệ vượt trội thời đó:

Thông số nổi bật:

• CPU: MIPS R3000A 32-bit, 33.9 MHz

• RAM: 2 MB

• Video RAM: 1 MB

• Media: Đĩa CD-ROM

• Độ phân giải: 256×224 đến 640×480

• Âm thanh: 24 kênh, chất lượng CD

Điểm quan trọng nhất không phải sức mạnh, mà là định hướng 3D. PS1 được xây dựng để xử lý mô hình đa giác (polygons), mở đường cho hàng loạt game 3D đầu tiên trong lịch sử — điều mà SNES hay Sega Genesis không thể cạnh tranh.

Sự lựa chọn đĩa CD cũng là quyết định chiến lược:

• Dung lượng cực lớn so với cartridge

• Chi phí sản xuất rẻ hơn

• Cho phép game có âm nhạc chất lượng cao

• Cắt cảnh FMV (full motion video) – thứ trở thành thương hiệu của PS1

---

3. Tay cầm PlayStation – biểu tượng của một thế hệ

Tay cầm PS1 ban đầu không có analog, chỉ có D-pad. Tuy nhiên, năm 1997, Sony giới thiệu Dual Analog và sau đó là DualShock – với:

• Hai analog

• Hệ thống rung

• Layout cơ bản giữ nguyên đến tận PS5

DualShock nhanh chóng trở thành chuẩn mực của toàn ngành – và vẫn là một trong những tay cầm được yêu thích nhất.

4. Thư viện game – kho báu khổng lồ của làng game

PS1 sở hữu hơn 2.400 tựa game, trong đó có những series khai sinh tại hệ máy này:

Các tựa game kinh điển:

• Final Fantasy VII – làm JRPG bùng nổ trên toàn cầu

• Resident Evil – khai sinh thể loại survival horror

• Metal Gear Solid – chuẩn mực của cinematic storytelling

• Crash Bandicoot / Spyro – biểu tượng platformer

• Gran Turismo – mô phỏng đua xe chân thật chưa từng có

• Tekken 3 – một trong những game đối kháng hay nhất mọi thời đại

• Silent Hill – kinh dị tâm lý tiên phong

Mỗi tựa game không chỉ bán chạy, mà còn đặt nền móng cho những thương hiệu kéo dài hàng thập kỷ sau.

Ảnh hưởng toàn cầu – hệ máy thay đổi thị trường console mãi mãi

PS1 là hệ máy đầu tiên trong lịch sử vượt mốc 100 triệu máy bán ra. Thành công này đã:

• Đưa Sony trở thành đối thủ trực tiếp của Nintendo và Sega

• Biến game 3D thành tiêu chuẩn

• Khuyến khích các nhà phát triển làm game dài hơi, giàu cốt truyện

• Giúp JRPG bùng nổ ra quốc tế

Nhiều hãng game lớn như Square, Capcom, Namco… đều chọn PS1 làm ngôi nhà chính cho các dự án lớn nhất của họ.

PlayStation 1 và game thủ Việt Nam – ký ức không thể phai

Ở Việt Nam cuối thập niên 90 – đầu 2000, PS1 là hệ máy gắn với tuổi thơ của cả một thế hệ.

Những hình ảnh quen thuộc:

• Tiệm game thẻ 1.000–2.000 đồng/giờ

• Những chiếc máy xám nhỏ đặt trong tủ kính

• Các đĩa game lậu 5.000–10.000 đồng

• Những buổi cày Tekken, Winning Eleven, Crash

PS1 trở thành “cửa ngõ” đưa rất nhiều game thủ Việt tiếp xúc với game console lần đầu tiên trong đời.

Di sản của PS1 – nền móng cho toàn bộ hệ sinh thái PlayStation

Không có PS1 thì sẽ không có:

• PS2 – hệ máy bán chạy nhất mọi thời đại

• PS3 – với Blu-ray

• PS4 – đưa Sony trở lại vị thế dẫn đầu

• PS5 – chuẩn next-gen hiện tại

PS1 đã chứng minh rằng Sony hiểu game thủ, hiểu thị trường và có thể xây dựng những hệ máy vượt thời đại.